ประเพณีทอดกฐิน และ ทอดผ้าป่า เป็นประเพณีทางพุทธศาสนาที่ชาวพุทธในประเทศไทยนิยมทำกันมาอย่างช้านาน เป็นการทำบุญใหญ่ส่งท้ายปี ซึ่งแม้จะมีจุดประสงค์ที่คล้ายคลึงกัน แต่ก็มีความแตกต่างกันในรายละเอียด ซึ่งจะมีความแตกต่างกันอย่างไรนั้น มาหาคำตอบไปพร้อมกัน
ประเพณีการทอดกฐิน
การทอดกฐิน เป็นประเพณีทางพุทธศาสนาที่สำคัญของไทย กฐิน หมายถึง ไม้สักหรือผ้าขาวที่ใช้เป็นเครื่องหมายอาณาเขตสำหรับพระสงฆ์จำพรรษา พุทธศาสนิกชนจึงมีประเพณีการทำบุญทอดกฐิน คือการนำผ้าไตรจีวรไปถวายพระสงฆ์หลังออกพรรษา เพื่อเป็นการบูรณะสังฆวัตถุและเป็นการตอบแทนพระภิกษุที่จำพรรษาอยู่ที่วัด โดยการทอดกฐินจะมีเฉพาะช่วงระยะเวลา 1 เดือนหลังออกพรรษา คือตั้งแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ของทุกปี การทอดกฐินเป็นประเพณีที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรมและศาสนา ช่วยส่งเสริมให้พุทธศาสนิกชนมีศรัทธาในพระพุทธศาสนา อีกทั้งยังเป็นการสร้างความสามัคคีในหมู่คณะสงฆ์และประชาชน
พิธีการทอดกฐินโดยทั่วไปมีดังนี้
- แห่ผ้ากฐิน พุทธศาสนิกชนจะร่วมกันแห่ผ้ากฐินไปยังวัด โดยมีขบวนแห่ที่สวยงาม
- ฟังเทศน์ พระสงฆ์จะแสดงธรรมเทศนาเกี่ยวกับความหมายและประโยชน์ของการทอดกฐิน
- ถวายผ้ากฐิน ผ้ากฐิน ยา และปัจจัยไทยทาน จะนำไปวางบนผ้าไตรจีวร พระสงฆ์จะทำการรับกฐิน
- ฟังพระสงฆ์กล่าวคำอนุโมทนา พระสงฆ์จะกล่าวคำอนุโมทนาแก่ผู้ที่มาร่วมทอดกฐิน
กฐินแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ:
- ทอดกฐินหลวง เป็นกฐินที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงอุปถัมภ์บำรุง
- ทอดกฐินราษฎร์ เป็นกฐินที่พุทธศาสนิกชนทั่วไปร่วมกันจัดขึ้น
ประเพณีการทอดผ้าป่า
การทอดผ้าป่า เป็นประเพณีการทำบุญอย่างหนึ่งของชาวพุทธในประเทศไทย จัดขึ้นโดยผู้มีจิตศรัทธา โดยจะจัดเตรียมผ้าไตรจีวร สังฆทาน หรือสิ่งของจำเป็นสำหรับพระภิกษุสามเณร นำไปวางไว้ตามสถานที่ต่างๆ เช่น ศาลาริมทาง หรือใต้ต้นไม้ใหญ่ โดยไม่บอกกล่าวว่าเป็นของใคร รอให้พระภิกษุสามเณรผ่านมาพบและหยิบไป ผู้ทอดผ้าป่าจะได้บุญกุศลจากการทำบุญทำทาน โดยการทอดผ้าป่ามีมาตั้งแต่สมัยพุทธกาล ในสมัยนั้นพระภิกษุสงฆ์จะออกรับจีวรจากชาวบ้านที่นำมาวางไว้ตามป่า เรียกว่า “ผ้าบังสุกุล” ต่อมาเมื่อพระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้พระภิกษุสามเณรครองผ้าจีวรที่ได้จากฆราวาส ประเพณีการทอดผ้าป่าจึงได้เปลี่ยนแปลงมาเป็นการนำผ้าไตรจีวรหรือสิ่งของจำเป็นไปวางไว้ตามสถานที่ต่างๆ แทน เชื่อกันว่าผู้ทอดผ้าป่าจะได้รับอานิสงส์ผลบุญจากการบริจาคอันใหญ่หลวง ทั้งยังเป็นการสนับสนุนพระพุทธศาสนา ช่วยเหลือพระภิกษุสามเณร ทำให้พระภิกษุสามเณรมีผ้าไตรจีวรและสิ่งของจำเป็นสำหรับการดำรงชีวิต ซึ่งโดยทั่วไปแล้วการทอดผ้าป่ามักจัดขึ้นโดยชุมชน เป็นการรวมพลังของคนในชุมชน สร้างความสามัคคีและปรองดอง
ประเภทของการทอดผ้าป่า
การทำบุญทอดผ้าป่ามีรูปแบบที่หลากหลาย ขึ้นอยู่กับความศรัทธาและประเพณีท้องถิ่น โดยทั่วไปแล้ว การทอดผ้าป่าจะมีรูปแบบดังนี้
- ผ้าป่าสามัคคี เป็นการทอดผ้าป่าที่ชุมชนร่วมกันจัดขึ้น โดยแต่ละคนจะนำสิ่งของมาบริจาค รวมเป็นกองผ้าป่าใหญ่
- ผ้าป่าแยก เป็นการทอดผ้าป่าที่ผู้มีจิตศรัทธาจัดเตรียมผ้าไตรจีวรหรือสิ่งของจำเป็นสำหรับพระภิกษุสามเณร นำไปทอดเป็นผ้าป่าแยก
- ผ้าป่าประเพณี เป็นการทอดผ้าป่าตามประเพณีท้องถิ่น อาจมีรูปแบบพิเศษเฉพาะท้องถิ่นนั้นๆ
พิธีการทอดผ้าป่า
พิธีการทอดผ้าป่าโดยทั่วไปมีดังนี้
- ผู้มีจิตศรัทธาจะจัดเตรียมผ้าไตรจีวรหรือสิ่งของจำเป็นสำหรับพระภิกษุสามเณร
- นำผ้าป่าไปวางไว้ตามสถานที่ต่างๆ เช่น ศาลาริมทาง หรือใต้ต้นไม้ใหญ่
- แจ้งให้พระภิกษุสามเณรทราบ
- พระภิกษุสามเณรจะเดินทางมารับผ้าป่า
- ผู้ทอดผ้าป่าจะกล่าวคำถวายผ้าป่า
- พระภิกษุสามเณรจะกล่าวคำรับผ้าป่า
- ผู้ทอดผ้าป่าและพระภิกษุสามเณรจะกล่าวคำอนุโมทนา
ประเพณีการทอดกฐินและทอดผ้าป่า ยังคงเป็นประเพณีที่ได้รับความนิยมจากพุทธศาสนิกชนชาวไทย แม้จะมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบให้เข้ากับยุคสมัยบ้าง แต่แก่นแท้ของประเพณีก็ยังคงอยู่ คือการทำบุญเพื่อร่วมส่งท้ายปี เพื่อทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา และการแบ่งปันความช่วยเหลือแก่พระภิกษุสามเณร เตรียมพร้อมสำหรับการทำบุญกับ ALL ONLINE สะดวกบุญ คุณเลือกได้ สินค้าครบครัน จัดส่งฟรีที่ 7-11 ทุกสาขา ทั่วประเทศ