พระปิดตา มีพุทธศิลปะ เป็นเอกลักษณ์แตกต่าง จากพระเครื่อง ประเภทอื่น ๆ โดยพระปิดตามีลักษณะเด่น ในส่วนที่มีการทำรูปเคารพเป็นรูปปิดทวารทั้ง 9 นั้น ก็คือมือคู่หนึ่งปิดหน้า คือปิดตา 2 ข้างปิดจมูก 2 ปิดปาก 1 และมีมืออีกคู่หนึ่งมาปิดที่หู 2 ข้าง ส่วนอีกมือคู่หนึ่งนั้นปิดที่ทวารทั้ง 2 รวมเป็นปิดทวารทั้งเก้า คือเป็นอุปเท่ห์หมายถึง ตอนที่พระภควัมปติท่านกำลังเข้านิโรธสมบัติ ทวารทั้งเก้าก็จะปิดสนิท ไม่ยินดียินร้ายกับกิเลสทั้งหลาย หมายถึงดับสนิท อาสวะกิเลสต่างๆ ไม่อาจที่จะเข้ามาแผ้วพานได้เลย
ซึ่งทำให้พระปิดตานั้น เป็นพระเครื่องที่แสดงถึง “นัย” หรือ “ปริศนาธรรม” แห่งงานพุทธศิลปะอย่างโดดเด่น ยากจะหาพระเครื่องประเภทใดเทียบเทียมได้ การปิดกั้นทวารทั้ง 9 เป็นปริศนาธรรม ที่กั้นกิเลสจากภายนอกไม่ให้เข้ามาสู่ภายใน เพื่อจุดหมายแห่งการปฏิบัติกรรมฐาน ซึ่งโบราณาจารย์ที่สร้างพระปิดตา (หรือปิดทวาร) ในอดีตจะเป็นพระภิกษุที่ขึ้นชื่อลือเลื่องทางวิปัสสนาธุระทั้งสิ้น
5 สุดยอดพระปิดตา ยอดนิยม
1. พระปิดตาเนื้อผงคลุกรัก หรือ จุ่มรัก หลวงพ่อแก้ว วัดเครือวัลย์ จ.ชลบุรี
ราชาแห่ง พระปิดตา เนื้อผง ที่มีค่านิยมสูงที่สุด มีเรื่องเล่าขานกันว่า ตอนจัดสร้างนั้น มีเศษผงที่เหลือปลิวไปตกในตุ่มน้ำ สาวแก่แม่ม่ายที่วักน้ำลูบเนื้อตัวเป็นอันต้องมนต์ไหลหลงกันถ้วนทั่ว จนมีผู้พยายามขูดเนื้อขององค์พระไปใช้ในทางที่ผิด หลวงพ่อจึงให้นำพระมาจุ่มรักหรือคลุกรักเพื่อป้องกันการขูดเนื้อแบ่งออกเป็น 3 พิมพ์ คือ พิมพ์ใหญ่, พิมพ์กลาง, หลังแบน, หลังเรียบ, หลังยันต์ และพิมพ์เล็ก
2. พระปิดตาเนื้อผงคลุกรัก หลวงปู่เอี่ยม วัดสะพานสูง จ.นนทบุรี
จัดเป็นพระยอดนิยมระดับต้นๆ ของประเทศ มี 2 พิมพ์ คือ พิมพ์ชะลูด และ พิมพ์ตะพาบ พระแต่ละองค์จะมีขนาดและสีสันแตกต่างกันบ้างเล็กน้อย เพราะเป็นการจัดสร้างตามวิธีโบราณ เนื้อพระเป็นเนื้อผงพุทธคุณที่มาจากการลบพระคาถาพระยันต์อิติปิโส พระยันต์ไตรสรณาคม และพระยันต์โสฬสมหามงคล รวมกับว่านและรากไม้อันทรงคุณด้านเมตตามหานิยม เคล้ากับรัก สีจะออกเป็นสีมะขามเปียก มีความหนึกนุ่ม พบเนื้อเป็นสีขาวบ้างแต่น้อยมาก จุดสังเกตสำคัญคือ เป็นพระปิดตาแบบพิมพ์ประกบ จึงปรากฏตะเข็บด้านข้างให้เห็นเกือบทุกองค์
3. พระปิดตายันต์ยุ่ง หลวงปู่ทับ วัดทอง กรุงเทพฯ
พระปิดตาที่หลวงปู่ทับสร้างขึ้น ส่วนมากจะเป็นแบบลอยองค์นั่งขัดสมาธิเพชร พระหัตถ์จะล้วงปิดทวารทางด้านในไม่ผ่านหน้าแข้ง ด้านข้างไม่ปรากฏรอยตะเข็บ เพราะท่านสร้างโดยวิธีปั้นหุ่นด้วยเทียนขี้ผึ้งทีละองค์ แล้วใช้ดินเหนียวประกบด้านนอก เทโลหะที่หลอมละลายทางก้นหุ่น เนื้อโลหะที่ร้อนจัดจะทำให้เทียนละลายและสำรอกออกทางรูที่เจาะไว้ เหลือแต่เนื้อโลหะเป็นรูปองค์พระแทน พระปิดตาของหลวงปู่ทับจะไม่เหมือนกันเลยทั้งรูปองค์และลวดลายของอักขระยันต์ ถึงแม้จะเป็นพระที่มีลักษณะเดียวกันหรือพิมพ์เดียวกันก็ตาม เนื้อที่มีค่านิยมสูง คือ เนื้อสำริดเงิน
4. พระปิดตายันต์ยุ่ง หลวงปู่เอี่ยม วัดหนัง กรุงเทพฯ
หลวงปู่เอี่ยม วัดหนัง หรือ ´ท่านเจ้าคุณเฒ่า´ เป็นพระเกจิชื่อดังในยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์ วัตถุมงคลและเครื่องรางของขลังที่ท่านสร้างมีมากมายหลายประเภท และยังคงเป็นที่นิยมและแสวงหามาตราบจนปัจจุบัน หนึ่งในนั้นก็คือ ‘พระปิดตา’ ซึ่งแบ่งได้เป็น 4 แบบ คือ พระปิดตาไม้แกะ อุดชันนะโรง, พระปิดตาเนื้อสัมฤทธิ์และเนื้อตะกั่ว พิมพ์ยันต์ยุ่ง, พระปิดตาและพระปิดทวารเนื้อตะกั่วผสมดีบุก และพระปิดตาและปิดทวารเนื้อผง โดยทุกแบบล้วนมีค่านิยมสูงทั้งสิ้น
5. พระปิดตาพิมพ์สะดือเล็ก หลังแบบ รุ่นแรก หลวงปู่เฮี้ยง วัดป่าอรัญญิการาม จ.ชลบุรี
หลวงปู่เฮี้ยง ปุณณัจฉันโท เป็นพระเกจิอาจารย์ที่มีชื่อเสียงโด่งดังของเมืองชลบุรี และเป็นผู้ได้รับสืบทอดตำราการสร้างพระปิดตาทั้งเนื้อผงและเนื้อผงคลุกรักจากพระเกจิอาจารย์ดังหลายรูปในจังหวัด พระปิดตา รุ่นแรกนี้ สร้างเมื่อปี พ.ศ.2495 โดยได้ต้นแบบจาก ‘พระปิดตา หลวงพ่อแก้ว พิมพ์กลางหลังแบบ’ ของ คหบดีใจบุญของเมืองชลฯ รวมทั้งผงแท่ง ผงพุทธคุณ และผงวิเศษ เพื่อสร้างพระเป็นกรณีพิเศษ เป็นพระที่มีพิมพ์ทรงงดงามและพุทธคุณเป็นเลิศ จัดสร้างเพียง 500 องค์ ปัจจุบันสภาพสวยๆ หาดูได้ยากมาก
คาถาอาราธนาพระปิดตา
นะโมพุทธัสสะ คะวัมปะติสสะ, นะโมธัมมัสสะ คะวัมปะติสสะ, นะโมสังฆัสสะ คะวัมปะติสสะ, สุขา สุขะ วะรัง นะโมพุทธายะ, มะอะอุ ทุกขัง อะนิจจัง อะนัตตา เจวะ เสกขา ธัมมา ยะธาพุทโมนะฯ (บริกรรมเพิ่มทรัพย์ ลาภดีนักแล)